Geschiedenis van Hawai

Hawai staat tegenwoordig vooral bekend om de fijne stranden, wuivende palmbomen en bijzondere natuur. Deze populaire toeristenplek is de vijftigste staat van de Verenigde Staten. Maar voor Hawai deze status kreeg, is er een lange geschiedenis aan vooraf gegaan.

De Polynesiërs op Hawai

In de achtste eeuw ontdekten de Polynesiërs de eilandengroep in de Stille Oceaan. Dit volk woonde op eilanden als Samoa en Tonga en zij voeren de zee over om te handelen met andere volkeren. Zo stuitten zij op wat wij tegenwoordig Hawai noemen. En met deze ontdekking was de eerste nederzetting snel een feit. De bevolking bestond vooral uit grote families met veel kinderen. Maar het waren de koningen, opperhoofden en priesters die pas echt een stempel op het eiland drukten. Zij lieten tempels bouwen en zagen er op toe dat de bewoners trouw hun goden vereerden. Daarnaast zorgden zij voor strenge regels waar iedereen naar moest leven. Omdat Hawai meerdere kleine eilanden heeft, had in die tijd ieder bewoond eiland zijn eigen regerend stamhoofd. Van een eenheid tussen de verschillende eilanden was geen sprake. Het duurde nog tot de achttiende eeuw voor hier verandering in kwam.

Eenheid op Hawai

De Hawaiaanse eilandengroep werd een eenheid door twee gebeurtenissen die bijna gelijktijdig plaatsvonden: de ontdekking van James Cook en het uitkomen van een oude volkslegende. Volgens de overlevering zou er een koning komen die de Hawaiaanse eilanden met elkaar kon verenigen. Een grote ster aan de hemel zou zijn komst aankondigen. En in het jaar 1758 was het zover: de komeet van Halley verscheen aan de hemel. In datzelfde jaar werd Kamehameha geboren die meteen door de bevolking werd beschouwd als de heerser van de toekomst.

Ten tijde van de geboorte van Kamehameha was het in de Westerse wereld nog niet bekend dat Hawai bestond. Het was de Britse ontdekkingsreiziger James Cook die in 1778 als eerste melding maakte van het bestaan van deze eilandengroep. Al kreeg het toen niet de naam Hawaï mee, maar de Sandwich Islands. De ontdekking van Hawai pakte voor Cook echter niet heel gelukkig uit. In eerste instantie kreeg hij een hartelijk ontvangst van de inwoners. Niet zozeer omdat ze blij waren om hem te zien, maar omdat ze dachten dat de God Lono naar het eiland was gekomen. Maar al gauw bleek dat hier geen sprake van was. Dit leidde tot gevechten tussen de bemanning en de eilandbewoners. Cook liet hierbij uiteindelijk het leven. Kamehameha zag echter zijn kans schoon. Hij droomde al lange tijd van een heerschappij over de eilanden. Met de Westerse wapens die hij wist te bemachtigen, kon hij zijn tegenstanders uitschakelen. In 1810 was het koninkrijk van Kamehameha I en de eenheid van Hawai, een feit.

Buitenlandse invloed

De komst van James Cook en zijn bemanning had vergaande gevolgen voor de Hawaianen. Zo kwamen er zendelingen die kant op die probeerden om het geloof van de Hawaianen te veranderen. Maar ook bracht het contact met de westerlingen ziektes naar de eilanden, waar de inwoners niet tegen bestand waren. Ziekten als lepra en de pokken waren voor velen dodelijk waardoor het inwoneraantal afnam van 350.000 tot zo’n 20.000 mensen. Ook de nazaten van Kamehameha I die aan de macht waren, stierven één voor één. De laatste opvolger in het rijtje was Kamehameha V waarna de lijn van erfgenamen was uitgestorven. Verkiezingen leidden er toe dat David Kalakaua de macht van de familie Kamehameha overnam.

In deze machtsperiode van Kalakaua (zie de foto rechts) werd Hawaï steeds meer een exportland van suiker. Vooral de Verenigde Staten was een grote afnemer van het product. De handel in suiker bracht veel buitenlanders naar het eiland waardoor de oorspronkelijke Hawaianen steeds meer in de minderheid kwamen. Kalakaua probeerde met man en macht om de Hawaiaanse onafhankelijkheid en traditie te behouden. Na zijn dood in 1891 probeerde zijn zus Lihuokalani dit bewind voort te zetten, maar het mocht niet baten. De Amerikanen besloten haar uit haar functie te zetten en Hawai in te lijven. Tot 1959 werd de eilandengroep nog beschouwd als een niet-onafhankelijk gebied. Maar in maart van dat jaar werd Hawai uiteindelijk officieel de vijftigste staat van de Verenigde Staten.